بررسی تنوع در خصوصیات مرفولوژیکی برگ و میوه بلوط بلندمازو (castaneifolia Quercus) در 5 رویشگاه طبیعی جنگل‌های مازندران

بلوط بلندمازو یکی از درختان مهم و صنعتی جنگل‌های شمال ایران به‌حساب می‌آید که به‌دلیل بهره‌برداری‌های بی‌رویه به‌شدت مورد تخریب قرار گرفته است. در این پژوهش با انتخاب 5 رویشگاه طبیعی بلندمازو واقع در جنگل‌های مازندران به مطالعه تنوع فنوتیپی آن با استفاده از صفات ریخت‌ ظاهری برگ و میوه پرداخته شده است. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که رویشگاه لایی‌پاسند (واقع در ارتفاع 1100 متری) در بیش‌تر صفات با 4 رویشگاه دیگر اختلاف معنی‌دار داشته است. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نشان داد از میان 31 صفت برگ و میوه، صفات مساحت برگ، حداکثر پهنای برگ، تعداد دندانه سمت راست، تعداد جفت رگبرگ اصلی برگ، طول دم‌برگ، طول کل برگ، وزن خشک، وزن تر، قطر بزرگ میوه، شکل ویژه بذر، قطر براکته و ارتفاع براکته در تبیین 3 مؤلفه اول بیش‌ترین نقش را داشته و کم‌ترین میزان شکل‌پذیری را به خود اختصاص داده‌اند. بیش‌ترین میانگین صفات ریخت ظاهری در رویشگاه‌های واقع در میان‌بند دیده شده است و رویشگاه واقع در ارتفاعات پایین‌بند به‌دلیل نزدیکی به روستاها از تنوع کم‌تری برخوردارند. رویشگاه لایی‌پاسند تنوع متفاوتی را نسبت به رویشگاه‌های دیگر نشان داده است این احتمال وجود دارد که این رویشگاه یک اکوتیپ یا زیرگونه جدیدی از بلوط باشد که اثبات این فرضیه نیاز به مطالعات مولکولی دارد.